Zapraszam na cykl polecajek pt. Co zobaczyć w Beskidzie Niskim? Będzie zwięźle i na temat 🙂

Cz. 1 Zagroda Maziarska w Łosiu

Otwarta w 2009 r. zagroda w łemkowskiej miejscowości Łosie jest jednym z oddziałów Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach i stanowi skansen etnograficzny, który jako jedyny na świecie prezentuje historię maziarstwa, czyli wędrownego handlu ropą naftową i smarami, których używano np. do konserwacji drewnianych osi wozów, czy płotów. Zajęcie to do II wojny światowej było podstawowym źródłem zarobkowania większości mężczyzn z tej wsi. Placówka znajduje się na Karpacko – Galicyjskim Szlaku Naftowym, którego celem jest propagowanie wiedzy o wyjątkowym znaczeniu regionu w kształtowaniu światowego przemysłu naftowego.

Przez dziesięciolecia, każdej wiosny, z Łosia wyjeżdżały specjalnie przystosowane wozy (zwane sekerami) wypełnione mazią, smarami i olejami. Wozy docierały w głąb Polski, dalekiej Rosji, na Litwę, Łotwę, czy Węgry. W okresie międzywojenny, kiedy wieś liczyła ok. 280 gospodarstw, handlem zajmowało się tutaj aż 670 mężczyzn, a w 1934 r. z wioski w drogę wyruszyło aż 335 wozów maziarskich. Po II wojnie światowej w skutek wysiedleń w ramach akcji „Wisła”, handel załamał się, choć ostatni maziarz wyruszył w trasę jeszcze w latach 70’ XX w. Po obiektach skansenu oprowadziła nas uśmiechnięta Pani Przewodnik. Z zaciekawieniem słuchaliśmy historii o dawnych mieszkańcach wioski. Cennym doświadczeniem była możliwość powąchania i dotknięcia różnych specyfików wyprodukowanych przez maziarzy z Łosia. Barwne opowieści, skrzypiące podłogi, zapach starych, drewnianych wnętrz i niepowtarzalny spokój tego miejsca, przeniosły nas w inny świat, w którym czas nie ma znaczenia.

Warte zaznaczenia jest, że Zagroda Maziarska jest tradycyjną zagrodą łemkowską i graniczy z zabudowaniami z początku XX w. oraz z czynną cerkwią greckokatolicką z 1810 r., którą możemy podglądać podczas zwiedzania. Znajduje się tu chyża łemkowska z 1899 r. i budynki gospodarcze: stodoła oraz spichlerz. Część miejsca poświęcono tu zajęciom pozarolniczym Łemkowszczyzny takim jak: łyżkarstwo i dziegciarstwo. W budynku gospodarczym znajdują się oryginalne wozy maziarskie, w tym  wóz Dymitra Kareła, jednego z ostatnich maziarzy z Łosia. Organizowane tu wystawy oraz imprezy plenerowe, jak sierpniowe „Święto Maziarzy” cieszą się dużą popularnością, co wcale mnie nie dziwi. Na miejscu można zaopatrzyć się w literaturę poświęconą Łemkowszczyźnie oraz płyty z muzyką.

Warto wybrać się stąd na spacer nad jedną z największych krajobrazowych atrakcji Beskidu Niskiego – Jezioro Klimkowskie. W ok. 1 godz. 30 min dojdziemy do campingu Słoneczna Przystań nad brzegiem jeziora, gdzie znajduje się wypożyczalnia sprzętu wodnego, kąpielisko i bar.

Ceny: normalny 4 zł, ulgowy 2 zł, zwiedzanie z przewodnikiem 15 zł.
Kontakt: Łosie 34, tel. 18 353 43 63, www.muzeum.gorlice.pl

Już wiosną premiera mojej nowej książki o Beskidzie Niskim, w której piszę m.in. o kilkudziesięciu innych miejscach wartych odwiedzenia w tych górach. Szczegóły dostępne są na stronie Wydawnictwa Bezdroża 🙂 Okładka już wkrótce! By przejść na stronę kliknij w obrazek poniżej.

Po cichu przypomnę, że w czerwcu 2022 r. ukazała się moja pierwsza książka pt. Bieszczady pełne wrażeń. Opisałem ją we wpisie, do którego odnośnik znajduje się tutaj. By przejść na stronę Wydawnictwa Bezdroża kliknij w poniższe zdjęcie.

Dziękuję i do zobaczenia na szlaku!
Martin Martinger