Zapraszam na cykl polecajek pt. Co zobaczyć w Beskidzie Niskim? Będzie zwięźle i na temat. Zdjęcia wykonałem w listopadzie 2022 r.

Cz. 4/50 Jar Wisłoka w Mymoniu

Na nieodkrytym przez turystów Pogórzu Bukowskim we wsi Mymoń, tuż przy granicy z Beskidem Niskim znajduje się mało znany „Jar Wisłoka” nazywany też „Skałkami”, czy „Kanionem Wisłoka”. Jest to najciekawszy fragment jednego z najpiękniejszych przełomów rzecznych w polskich Karpatach. Wisłok płynie tu wąskim korytem otoczonym urwistymi skałami, których wysokość dochodzi nawet do 60 m.

Powstanie przełomu szacuje się na końcowy okres plejstocenu, czyli ok. 80 tys. lat temu, a znany geolog Henryk Świdziński opisał go jako fenomen w tej części Karpat. Co zaciekawi pasjonatów geologii, pierwotnie Wisłok płynął od Sieniawy w kierunku zachodnim do Rymanowa i dalej na północ korytem dzisiejszej rzeki Morawy. Doszło jednak do przeciągnięcia wód Wisłoka (tzw. kaptażu) przez potok wcinający się w grzbiet górski od strony Beska (Czernisławkę) powodując tym samym zmianę biegu rzeki. W jej wyniku wody Wisłoka płyną dziś wprost na północ. Jest to jedyny plejstoceński przełom rzeczny w Polsce.

Na zboczach wysokiego wąwozu warto zwrócić uwagę na bogaty świat roślin, niekiedy bardzo rzadkich (konwalijkę dwulistną, szałwię lepką, ciemiężyka białokwiatowego, czy kokoryczkę wonną), a przy odrobinie szczęścia możemy zobaczyć tu objętą ochroną i kwitnąca na fioletowo bylinę – goryczkę krzyżową. Stoki przełomu odsłaniają nam utwory fliszowe m.in płaszczowiny śląskiej i warstw krośnieńskich dolnych. Oprócz ścian zbudowanych z fliszu karpackiego, w korycie rzeki zobaczymy wiele progów skalnych oraz niewielkie kaskady, nazywane niekiedy wodospadami.

W pobliżu najwyższej ze ścian skalnych stoją interesujące ruiny drewnianego tartaku wodnego na kamiennej podmurówce (czasami nazywanego młynem) z 1938 r. (według niektórych źródeł z 1908 r.). Choć dziś obiekt nie jest już używany, woda wciąż płynie starym kanałem (zdjęcie poniżej), wypływając z niego w formie wodospadu. Pod taflą wody znajdziemy tutaj wiele skójek gruboskorupowych – słodkowodnego małża, świadczących o dobrej jakości wody. Jar i ruiny tartaku były w 1968 r. miejscem, powstania scen do pierwszego polskiego westernu pt. „Wilcze echa”, w którym zagrał Marek Perepeczko oraz bardzo popularny w tamtym czasie estoński aktor – Bruno O`Ya.

Spacer do Jaru Wisłoka najlepiej rozpocząć z parkingu przy wiacie turystycznej znajdującej się w Besku przy ul. Południowej (niedaleko skrzyżowania z drogą krajową nr 28). Kierujemy się za znakami zielonego szlaku pieszego wzdłuż koryta rzeki, mijając malownicze kaskady, ruiny tartaku, po czym mijając najwyższe ściany skalne, dochodzimy do zabudowań i ulicy Olza w Mymoniu. W tym miejscu warto skręcić w lewo i powrócić do wiaty turystycznej ze znakami zielonego szlaku rowerowego „Doliną Wisłoka”, który zapewnia znakomitą panoramę na Jar, którym właśnie wędrowaliśmy. Razem to jedynie 3 km i 1 godz. 15 min drogi.

W Mymoniu warto udać się na dodatkowy spacer, by odszukać znajdujące się tuż obok ul. Olzy ślady słowiańskiego grodu obronnego z VIII w., nazywanego też Wzgórzem „Zamczysko”. Warte odwiedzenia jest też sąsiednie, bogate w ciekawe miejsca Besko.

Już wiosną premiera mojej nowej książki o Beskidzie Niskim, w której piszę m.in. o kilkudziesięciu innych miejscach wartych odwiedzenia w tych górach. Szczegóły dostępne są na stronie Wydawnictwa Bezdroża. Okładka już wkrótce! By przejść na stronę kliknij w obrazek poniżej.

Po cichu przypomnę, że w czerwcu 2022 r. ukazała się moja pierwsza książka pt. Bieszczady pełne wrażeń. Opisałem ją we wpisie, do którego odnośnik znajduje się tutaj. By przejść na stronę Wydawnictwa Bezdroża kliknij w poniższe zdjęcie.

Dziękuję i do zobaczenia na szlaku!
Martin Martinger